Rosnąca z każdym miesiącem rata kredytu frankowego stanowi nie lada wyzwanie dla spłacających go kredytobiorców. Rozwiązaniem tego problemu może być sądowe zawieszenie spłat rat na czas trwania postępowania. W artykule odpowiemy na nurtujące kredytobiorców pytania dotyczące tego tematu.
Czym jest wniosek o zabezpieczenie?
Z praktycznego punktu widzenia, wydanie przez Sąd postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia oznacza, że od dnia jego wydania do zakończenia postępowania kredytobiorca nie musi spłacać kolejnych rat kredytu.
Mając na uwadze wciąż wysoki kurs franka, a także pozytywne wieści płynące z ostatniego wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 15.06.2023 r., coraz więcej kredytobiorców jest zainteresowanych złożeniem takiego wniosku.
Kiedy i jak złożyć wniosek?
Najlepiej dla frankowicza, gdy wniosek będzie złożony wraz z pozwem – wtedy nie podlega dodatkowej opłacie. Oczywiście nie ma żadnych przeciwskazań, aby wnioskować o zawieszenie spłat rat w trakcie trwania procesu. Wiąże się to jednak z uiszczeniem opłaty w wysokości 100 zł. Przepisy prawa przewidują także możliwość złożenia wniosku przed wniesieniem powództwa – w obecnej sytuacji klientów Getin Noble Bank S.A., jest to dogodna sytuacja, albowiem mogą oni uzyskać zabezpieczenie jeszcze przed pozwaniem banku. Opłata wówczas wynosi 250 zł.
W jakim terminie sąd rozpatrzy mój wniosek?
Przepisy określają termin wydania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia jako „bezzwłoczny”. Celem takiego sformułowania jest to, aby wnioski te były rozpatrywane sprawnie, bez zbędnej zwłoki. Jak to wygląda w praktyce?
Z naszych statystyk wynika, że w Sądzie Okręgowym w Poznaniu czas rozpatrzenia wniosku to ok. 3 miesiące, z kolei w przypadku Sądu Okręgowego w Warszawie, Wydziału Frankowego to okres miesiąca. Podobny czas oczekiwania dotyczy Sądu Okręgowego we Wrocławiu.
Kiedy sąd uwzględni mój wniosek?
Uzyskanie zabezpieczenia zależne jest od dwóch zasadniczych kwestii: uprawdopodobnienia roszczenia oraz interesu prawnego.
Uprawdopodobnienie roszczenia to nic innego jak wykazanie, że istnieje prawdopodobieństwo wygrania procesu. Należy zatem wskazać we wniosku, że umowa kredytowa zawiera klauzule niedozwolone, co może ostatecznie doprowadzić do ustalenia jej nieważności.
Konieczne jest również wykazanie interesu prawnego – jest to zdecydowanie najbardziej skomplikowana część wniosku o zabezpieczenie.
Sąd bada wówczas czy istnieje uzasadniona obawa, że pozwany bank może uniemożliwić w przyszłości wyegzekwowanie dochodzonego pozwem roszczenia lub że po wydaniu wyroku w sprawie, bank nie będzie posiadał już majątku pozwalającego na wyegzekwowanie zasądzonych kwot (np. z powodu ogłoszenia upadłości). Sprowadza się to zatem do pytania, czy kredytobiorca po wydaniu wyroku będzie mógł bez problemu uzyskać zasądzone od banku na swoją rzecz kwoty.
Dodatkowym argumentem przemawiającym za uwzględnieniem wniosku może być to, że kredytobiorca składający wniosek swoimi wpłatami pokrył już kwotę udostępnionego kapitału. Choć w świetle najnowszego wyroku TSUE z 15.06.2023 r., sygn. akt: C-287/22 nie powinno być to jedynym warunkiem uwzględnienia żądania kredytobiorcy. Zaistnienie takiej okoliczności stanowi jedynie dodatkowe potwierdzenie konieczności udzielenia zabezpieczenia.
Nie bez znaczenia w kwestii ustalenia interesu prawnego pozostaje także kondycja finansowa danego banku, bowiem im gorsze wyniki finansowe, tym większa szansa na to, że wniosek ten zostanie uwzględniony.
Od kiedy mogę zaprzestać spłacać raty?
W przypadku pozytywnej decyzji sądu, raty można zaprzestać spłacać od momentu wydania postanowienia. Niemniej jednak od orzeczenia sądu Instancji pozwany bank może się odwołać. Z kolei decyzja sądu odwoławczego jest ostateczna i nie podlega zaskarżeniu.
Co jeżeli mój wniosek zostanie oddalony?
Decyzja sądu I instancji, nie jest decyzją ostateczną. Kredytobiorca dysponuje środkiem odwoławczym, który umożliwi mu zaskarżenie postanowienia sądu. Na skutek złożenia zażalenia, sprawa trafia w ręce innego sędziego, który może zmienić postanowienie w przedmiocie odmowy zawieszenia spłat rat kredytu na czas procesu.
Co z zawieszonymi ratami w przypadku przegrania procesu?
Statystyki orzeczeń sądowych dają jasny przekaz – frankowicze wygrywają w ponad 90 procentach. Niemniej jednak zdarzają się wyroki, które nie są po myśli kredytobiorców. W takim przypadku trzeba mieć na uwadze to, że zawieszone na mocy decyzji sądu raty kredytu są natychmiast wymagalne. Co to oznacza? Bank ma prawo żądać od kredytobiorcy zapłaty wszystkich rat, natomiast nie ma prawa naliczać odsetek karnych od każdej raty uiszczonej po wyznaczonym terminie zapłaty.
Wyrok TSUE z 15 czerwca 2023 r. w sprawie C-287/22
Co prawda wyrok ten dotyczył spraw wytoczonych przeciwko Getin Noble Bank S.A., niemniej jednak może być pomocny także w sprawach przeciwko innym bankom. TSUE orzekł, że sąd rozpoznający sprawę powinien udzielić zabezpieczenia roszczeń i zawiesić spłatę kredytowych, jeśli wymaga tego zapewnienie skuteczności orzeczenia, które może zapaść w sprawie, z punktu widzenia przepisów dyrektywy 93/13/EWG. Niemniej jednak to sąd krajowy powinien rozważyć istnienie przesłanek udzielenia zabezpieczenia oraz tego, czy jest to niezbędne dla skuteczności wykonania orzeczenia.
W konsekwencji ostateczna decyzja w tym zakresie pozostaje w gestii sądu.
Biorąc pod uwagę zwiększającą się liczbę pozytywnych dla kredytobiorców wyroków sądowych, a także prokonsumencką linię orzeczniczą TSUE, uzasadnionym wydaje się być występowanie z wnioskiem o udzielenie zabezpieczenia. Istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że praktyka sądów powszechnych w tym zakresie zmierzać będzie do coraz częstszego korzystania z tej formy ochrony kredytobiorców.
